بررسی امکان رجوع از هبه

بررسی امکان رجوع از هبه:

فائزه سادات متقی نژاد؛ وکیل پایه یک دادگستری

به موجب ماده ۷۹۵ قانون مدنی هبه عقدی است که در آن یک نفر مال خود را به طور رایگان به شخص دیگری می‌بخشد. 

ارکان تشکیل دهنده هبه:

در این عقد سه رکن وجود دارد: واهب، متهب و عین موهوبه. واهب کسی است که مالش را می‌بخشد. متهب کسی است که مال به او داده می‌شود و عین موهوبه هم مالی است که هدیه می‌شود.

شرایط واهب:

واهب برای انجام هبه باید اهلیت داشته باشد یعنی عاقل و بالغ باشد و با قصد و اراده مال را به دیگری ببخشد. همچنین واهب باید مالک عین موهوبه باشد. (ماده ۷۹۶ و ۷۹۷ قانون مدنی)

هبه از جمله عقودی هست که قبض در آن شرط صحت است. (ماده ۷۹۸ قانون مدنی) به این عقود اصطلاحا عقود عینی گفته میشود.

اگر قبل از دریافت مال، واهب محجور شود یا فوت کند عقد هبه دیگر واقع نخواهد شد. همچنین است در صورت فوت متهب قبل از قبض عین موهوبه. (ماده ۸۰۲ قانون مدنی)

چنانچه متهب، صغیر یا مجنون یا سفیه باشد قبض توسط ولی او انجام میشود (ماده ۷۹۹ قانون مدنی)

رجوع از هبه:

یکی از ویژگی های عقد هبه این است که واهب طبق شرایط مقرر در قانون میتواند مال موهوبه را از متهب پس بگیرد که اصطلاحا رجوع از هبه نامیده میشود.

شرایط رجوع از هبه:

برای رجوع دو شرط لازم است:

۱_ مال مورد هبه موجود باشد، بنابراین در صورت از بین رفتن عین مال دیگر رجوع امکانپذیر نیست.

۲- حق رجوع واهب از بین نرفته باشد. طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی واهب در چهار صورت حق رجوع ندارد:

الف- در صورتی که هدیه‌گیرنده پدر، مادر یا فرزند واهب باشد.

ب- در صورت معوض بودن هبه، یعنی گیرنده در برابر هدیه‌ای که دریافت کرده به واهب، مالی داده یا برای او کاری انجام داده باشد.

 ج- در صورتی که گیرنده، عین موهوبه را به شخص دیگری منتقل کرده باشد مانند اینکه مال را به او فروخته باشد.

د- در صورتی که در مال موهوبه تغییری به وجود آمده باشد مانند احداث خانه در زمین.

ذکر این نکته لازم است که در صورتیکه طلبکاری طلب خود را از دیگری به او ببخشد دیگر نمی‌تواند از این هبه رجوع کند. ( ماده ۸۰۶ قانون مدنی)

همین طور است شخصی که مالی را به عنوان صدقه به دیگری می دهد؛ حق رجوع ندارد (ماده ۸۰۷ قانون مدنی)

در صورت فوت واهب یا متهب، نیز رجوع امکانپذیر نخواهد بود. ( ماده ۸۰۵ قانون مدنی)